Polska Policja w Unii Europejskiej - DNI OTWARTE FUNDUSZY EUROPEJSKICH - Policja Kujawsko-Pomorska

Wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, nasz kraj został jednym z państw wspólnoty, a wschodnia granica stała się jednocześnie granicą całej Unii. Dlatego też współpraca międzynarodowa, jako elementem integracji, uznana została za czynnik rozwoju Państwa. Członkostwo w Unii zapoczątkowało szereg zmian także w Policji. Na mocy umów międzynarodowych, a także rządowych i resortowych aktów prawnych, zasięg działań policyjnych zatoczył szersze kręgi, co zainicjowało funkcjonowanie międzynarodowej współpracy policji. Kooperacja  transgraniczna, na gruncie resortowym, to  tworzenie prawa unijnego oraz poznawanie rozwiązań prawnych i przepisów obowiązujących w innych krajach. To także nawiązywanie kontaktów zawodowych. Nie bez znaczenia pozostaje fakt wykorzystywania przez polską Policję funduszy unijnych zarówno na szkolenia, jak i na inwestycje w sprzęt. Korzystając z funduszy krajowych i unijnych, Policja szkoli przedstawicieli służb odpowiedzialnych za porządek i bezpieczeństwo publiczne z różnych krajów.


Współpraca międzynarodowa to także wymiana i kooperacja szkoleniowa z innymi instytucjami policyjnymi z państw członkowskich UE oraz za pośrednictwem takich instytucji jak Europejska Akademia Policyjna CEPOL (ang. European Police Office). Od 2005 roku jest ona agencją Unii Europejskiej, która zrzesza funkcjonariuszy policji wysokiej rangi, w całej Europie, w celu promowania międzynarodowej współpracy na gruncie przeciwdziałania i zwalczania przestępczości, ochrony bezpieczeństwa publicznego i porządku publicznego. Jej siedziba znajduje się w Bramshill, Hampshire, Anglia. CEPOL zajmuje się działalnością szkoleniową od 2001 roku i przeprowadza od 80 do 100 kursów, seminariów i konferencji rocznie. Realizacja poszczególnych przedsięwzięć odbywa się w krajowych instytucjach szkoleniowych policji państw członkowskich.  Ich zakres tematyczny obejmuje zagadnienia ogólne (np. kursy z zakresu zarządzania, planowania strategicznego), poświęcone zwalczaniu poszczególnych dziedzin przestępczości (np. przestępczość zorganizowana, narkotykowa, finansowa, terroryzm, handel ludźmi) oraz różnorodne aspekty funkcjonowania policji państw członkowskich (relacje ze społecznością lokalną, bezpieczeństwo w trakcie imprez masowych, misje policyjne, zarządzanie kryzysowe, międzynarodowa współpraca policyjna w UE, itp.) CEPOL jest zarządzany przez Dyrektora dr. Ferenca Bánfi, który został powołany na okres czterech lat. Odpowiada on przed Radą Zarządzającą, która składa się z przedstawicieli państw członkowskich UE, zwykle dyrektorów z krajowych instytucji szkoleniowych policji. Obecnie agencja współpracuje ze wszystkimi 28 państwami członkowskimi. W Polsce krajowy punkt kontaktowy ds. CEPOL został umiejscowiony w strukturach Biura Międzynarodowej Współpracy Policji KGP.

Kolejnym podmiotem stworzonym na fundamentach Unii Europejskiej jest EUROPOL - Europejski Urząd Policji. Powołany w roku 1993r., mający pierwotnie postać Jednostki Europolu ds. Narkotyków EDU (ang. Europol Drugs Unit), był ograniczony jedynie do udzielania wsparcia policjom krajów UE w zakresie śledztw i dochodzeń kryminalnych. W wyniku rosnącej liczby operacji państw członkowskich, mandat EUROPOLu został poszerzony o inne obszary działania, w zakresie zwalczania przestępczości transgranicznej, m.in. terroryzm, przestępczość zorganizowana i samochodowa, co utorowało tym samym drogę do utworzenia pełnoprawnego Europejskiego Urzędu Policji.

Dziś EUROPOL jest organem ścigania Unii Europejskiej, którego głównym celem, poprzez wsparcie państw członkowskich w walce z przestępczością, jest zapewnienie bezpieczeństwa w Europie, z korzyścią dla wszystkich jej obywateli. Na co dzień współpracuje ściśle z organami ścigania 28 państw członkowskich UE oraz z innymi krajami partnerskimi spoza wspólnoty, m.in. Australią, Kanadą, USA i Norwegią. Zatrudniając 800 pracowników, 150 oficerów łącznikowych oraz 100 analityków kryminalnych, EUROPOL prowadzi ponad 18000 śledztw i dochodzeń transgranicznych rocznie. Jako część składowa machiny tworzącej prawo międzynarodowe i stanowiącej europejski wymiar sprawiedliwości, instytucja ta zlokalizowana jest w "stolicy prawnej świata", Hadze w Holandii. W swoich strukturach ma EUROJUST - agencję unijną regulującą prace Międzynarodowego Trybunału Karnego oraz zajmującej się współpracą sądową (w tym prokuratur). Na czele EUROPOLU stoi Dyrektor Rob Wainwright. W Polsce Sekcja ds. EUROPOLU umiejscowiona jest w strukturach Biura Międzynarodowej Współpracy Policji KGP.


W wyniku prac legislacyjnych państw członkowskich Unii Europejskiej nad tworzeniem wspólnego prawa, Decyzją Rady Unii Europejskiej z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi, do życia powołany został Europejski Nakaz Aresztowania (ENA). Dokument ten nakazywał zastąpić przepisy dotyczące ekstradycji w stosunkach pomiędzy państwami członkowskimi brzmieniem niniejszej decyzji. ENA to uproszczona forma ekstradycji stosowana przez państwa członkowskie Unii Europejskiej, umożliwiająca aresztowanie osoby podejrzanej lub oskarżonej o popełnienie przestępstwa albo już skazanej za nie, i wydanie jej do kraju, w którym zostanie postawiona przed sądem lub przekazana do wykonania wcześniej orzeczonej kary. Nakaz ten wydaje, w zależności od kraju, sąd lub prokurator. Ostatecznie o przekazaniu osoby decyduje organ sądowy kraju, na którego terytorium osoba przebywa. W odróżnieniu od ekstradycji, w przypadku ENA, nie funkcjonuje warunek „podwójnej odpowiedzialności karnej za popełniony czyn”, co oznacza, iż w odniesieniu do  katalogu przestępstw wskazanych w decyzji ramowej* nie trzeba badać, czy kraj, który ma wydać osobę również penalizuje dany czyn, za popełnienie którego, państwo stara się o przejęcie osoby. Wystarczy, że czyn jest karany w kraju, który wydał ENA. W przypadku przestępstw niewymienionych w decyzji ramowej*, brak podwójnej karalności, może być przyczyną odmowy wydania osoby, choć nie musi – pozostawione jest to do uznania sądu decydującego o wydaniu.

Podsumowując, członkostwo Polski w Unii Europejskiej to okazja do wzmocnienia pozycji kraju na arenie międzynarodowej. Wychodząc naprzeciw zjednoczonej Europie, zyskaliśmy wiele. Otworzono granice państwa dla obywateli. Dla przestępców również… Wielomiliardowe zyski pochodzące z przestępczości zakrojonej na skalę europejską oraz odporność przestępców na tradycyjne metody ścigania, determinują przyjmowanie, przez kraje unijne, coraz to efektywniejszych rozwiązań w podejmowanych działaniach. Dlatego też niezmiernie istotny jest stały rozwój i podnoszenie kwalifikacji funkcjonariuszy policji, również w jednostkach szkoleniowych Unii Europejskiej.

asp. Agata Dąbrowska
Specjalista do spraw międzynarodowej współpracy Policji
Wydział Komunikacji Społecznej
KWP Bydgoszcz

---

*Decyzja ramowa Rady z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi, źródło www.cepol.europa.eu; www.europol.europa.eu