Jak doskonalić umiejętność stresowania się?
Data publikacji 11.02.2021
W trudnych doświadczeniach lepiej jest starać się szukać sensu niż ich unikać.
Które zdanie najtrafniej opisywałoby twoje podejście do stresu:
- Stres jest szkodliwy, należy go unikać i ograniczać, umiejętnie nim zarządzać
- Stres jest pomocny, należy go akceptować i wykorzystywać z pożytkiem dla siebie.
Przez wiele lat wpajano nam, że stres jest toksyczny, wywołuje choroby, zwiększa ryzyko wszystkiego od zwykłego przeziębienia po choroby serca, depresje i uzależnienie. Pewnie setki razy spotkałeś się ze wskazówkami jak radzić sobie ze stresem: zadbaj o swój sen, oddychaj głęboko i za wszelką cenę staraj się nie stresować.
W 1998 roku w Stanach Zjednoczonych zapytano 30 000 dorosłych ile stresu doświadczyli w minionym roku oraz czy uważają, że stres szkodzi ich zdrowiu. 8 lat później przeszukano bazy danych, aby sprawdzić ilu uczestników eksperymentu zmarło. Okazało się, że wysoki poziom stresu zwiększył ryzyko śmierci o 40%. Takiego wyniku pewnie się spodziewaliśmy. Ale… zwiększone ryzyko śmierci występowało tylko u tych ludzi, którzy uważali że stres szkodzi ich zdrowiu. Nie dotyczyło osób, które deklarowały, że doświadczają silnego stresu, ale nie uważają go za szkodliwy dla zdrowia. Mało tego, w przypadku tej grupy ryzyko śmierci okazało się najniższe wśród uczestników badania, czyli niższe nawet od tych badanych, którzy oświadczali, że doświadczają jedynie niewielkiego stresu. Prowadziło to do wniosku, że nie sam stres ma zabójczy wpływ na ludzi, ale kombinacja stresu oraz przekonania o tym, że stres jest szkodliwy dla zdrowia.
W efekcie oszacowano, że w ciągu 8 lat trwania eksperymentu nawet 182 tys. Amerykanów mogło umrzeć przedwcześnie ponieważ uważało stres za szkodliwy dla swojego zdrowia.
A gdyby prawda o stresie okazała się inna? Jak duża siła tkwi w naszych przekonaniach i ich wpływie na nasze życie?
Najnowsze wyniki badań dowodzą, że dzięki stresowi możemy stawać się silniejsi i bystrzejsi, że jesteśmy w stanie odnosić większe i częstsze sukcesy, stres bowiem pomaga nam się uczyć i rozwijać.
To jak myślimy o stresie, doświadczanym napięciu wpływa na wszystko, od naszego zdrowia, funkcjonowania układu krążenia do poczucia sensu życia. Najskuteczniejsze zarządzanie polega nie na redukcji stresu czy jego unikaniu, ale na zmianie własnych poglądów na jego temat i jego akceptacji.
W koncepcję opierającą się na tezie, że stres bywa korzystny, może być trudno uwierzyć. Łatwo byłoby ją odrzucić gdyby brakowało dowodów, jednak wyniki badań zachęcają do rozważenia takiej ewentualności.
Z pewnością nie raz doświadczyłeś, w jaki sposób Twoje nastawienie psychiczne potrafi wpływać na przebieg różnych sytuacji. Nastawienie psychiczne to przekonania, które kształtują naszą rzeczywistość, w tym reakcje fizyczne, a nawet postrzegane długofalowo zdrowie, szczęście i sukces.
Najnowsze odkrycia w dziedzinie nastawienia psychicznego dowodzą, że nawet pojedyncza, krótka interwencja w zmianę myślenia o stresie może korzystnie wpłynąć na nasze zdrowie, szczęście
i sukces wiele lat naprzód.
OSIĄGAMY TAKIE EFEKTY JAKICH SIĘ SPODZIEWAMY
W eksperymencie Alii Crum „Degustacja shake’ów dla dobra nauki” wzięli udział studenci. Podczas pierwszej wizyty będąc na czczo zostali poczęstowani shake’ami mlecznymi o nazwie „Przyjemność: dekadencja, na którą możesz sobie pozwolić” wraz z informacją, że posiłek zawiera 620 kilokalorii i 30 gramów tłuszczu. Tydzień później badani wypili mleczne shake’i o nazwie „Sensi-Shake: zadowolenie bez poczucia winy” dostarczające 140 kilokalorii i całkowicie beztłuszczowe. Uczestnikom badania założono wenflony, za pomocą których pobierano krew, aby zbadać poziom greliny, czyli hormonu głodu. Gdy poziom greliny spada, czujemy się nasyceni; kiedy zaś rośnie, zaczynamy odczuwać głód.. Im mniej sycący jest spożywany pokarm, tym słabszy wywiera wpływ na poziom hormonu głodu.
Można by się spodziewać, że shake’i o tak różnej kaloryczności będą oddziaływały zupełnie inaczej na poziom greliny we krwi badanych — i tak też się działo. Wypicie Sensi-Shake’a tylko trochę zmniejszyło ilość hormonu głodu, „dekadencki” napój zaś wywołał znacznie wyraźniejszy spadek poziomu greliny. W tym miejscu trzeba dodać, że podano fałszywe wartości odżywcze. W obu przypadkach badani pili napoje mleczne, które dostarczały po 380 kilokalorii. Układy trawienne wszystkich uczestników eksperymentu powinny więc zareagować tak samo. Mimo to kiedy wypijano shake’i, które można by scharakteryzować jako „kaloryczną przyjemność”, ilość greliny we krwi okazywała się trzykrotnie mniejsza niż wtedy, gdy wypijano napoje rzekomo dietetyczne. Zatem i w tym przypadku uczestnicy eksperymentu osiągnęli taki efekt, na jaki nastawione były ich umysły. Badanie dowiodło, że nasze oczekiwania mogą oddziaływać nawet na tak konkretne zjawiska, jak ilość hormonów wydzielanych przez komórki układu trawiennego.
Pomyśl ile momentów w ciągu dnia odbierasz jako stresujące. Sposób w jaki myślisz o stresie może zmienić nawet fizjologiczne reakcje Twojego organizmu, a w konsekwencji Twoje zachowanie.
Twoje nastawienie do stresu kształtuje wszystko. Może ono zadecydować, czy stres Cię zmobilizuje czy wycieńczy i dobije. Nawet jeżeli masz przekonanie o szkodliwości stresu wciąż możesz wybrać takie nastawienie, które pomoże Ci radzić sobie w trudnych sytuacjach.
Jakie jest Twoje obecne nastawienie do stresu?
Model 1: stres jest szkodliwy, osłabia zdrowie i zabiera energię, obniża moją skuteczność oraz wydajność, stres utrudnia mi rozwój i należy go unikać.
Model 2: stres jest pomocny, dodaje mi energii, zwiększa moją skuteczność i wydajność, sprzyja mojemu rozwojowi.
Aby odkryć swoje podejście do stresu zastanów się, co o nim myślisz i co o nim mówisz. Czy stres Cię motywuje, a może pozbawia energii? Jak stres zmienia nastawienie do siebie i swojego życia?
Pamiętaj, że nastawienie psychiczne jest wyborem.
Jak zmienić swoje nastawienie psychiczne? – Metoda Trzech Kroków
1 krok: uświadom sobie, że doświadczasz się stresu – zauważasz sytuację stresującą oraz to jak wpływa ona na twoje ciało?
2 krok: zaakceptuj stres i potraktuj go jako reakcję na coś, na czym Ci zależy. Co wchodzi w grę i dlaczego Ci zależy?
3 krok: wykorzystaj energię jaką daje stres zamiast ją marnować na walkę z nim. Co możesz zrobić tu i teraz co pomoże Ci zbliżyć się do celu?
Przeprowadzaj ten proces za każdym razem, kiedy doświadczysz stresu. Wykonaj 3 powyższe kroki co najmniej raz dziennie, zajmie to najwyżej kilka minut. Bardzo ważny jest systematyczny trening, aby utrwalać nasze nowe nastawienie psychiczne do stresu. Ewolucja nastawienia psychicznego przyczyni się do poprawy twojego zdrowia, nastroju oraz poczucia spokoju i szczęścia.
Kiedy ponownie przyjdzie Ci do głowy „ale jestem zestresowany” zastanów się dlaczego tak się czujesz? Warto zauważyć tę reakcję i skupić się na tym, że stres idzie w parze z tym na czym nam zależy. Wykorzystaj go, jako zasób aby czerpać z życia pełnymi garściami.
mł.asp. Justyna Kostencka-Janik
Sekcja Psychologów KWP w Bydgoszczy
Na podstawie: „Siła stresu. Jak stresować się mądrze i z pożytkiem dla siebie.” Kelly McGonigal
Autor:
Publikacja: st. sierż. Szymon Tworowski