Kontynuacją jubileuszowych publikacji z 2009 roku z okazji 90 rocznicy powstania Policji Państwowej jest kolejny artykuł autorstwa dr Piotra Sykut pt.: "Struktura organizacyjna Milicji Obywatelskiej". Tym razem opisane zostały kwestie struktury Komendy Głównej MO oraz stan etatowy i stan zatrudnionych milicjantów. Zachęcamy do lektury, a już wkrótce ukaże się kolejna część pt.: "Struktura organizacyjna MO w Bydgoszczy i województwie pomorskim (bydgoskim)".
Zgodnie z postanowieniem dekretu z dnia 7 października 1944 r. MO pod względem terytorialnym przystosowana była do podziału administracyjnego państwa. W związku z tym naczelnym urzędem formacji była Komenda Główna MO, na szczeblu województw powołano Komendy Wojewódzkie MO, w powiatach i miastach komendy miejskie i powiatowe, natomiast najmniejszymi jednostkami były komisariaty i posterunki milicji.
Zorganizowana w połowie 1945 r. KG MO składała się z następujących pionów:
- Kancelaria główna.
- Zarząd polityczno-wychowawczy.
- Oddział służby śledczej.
- Oddział służby zewnętrznej.
- Batalion operacyjny.
- Wydział personalny.
- Wydział Finansowy i gospodarczy.
Komendy wojewódzkie powielały taką strukturę organizacyjną, dostosowując oczywiście nazewnictwo pionów do ich wielkości. Komendy powiatowe i miejskie składały się z referatów: służby zewnętrznej, kryminalno-śledczego, polityczno-wychowawczego, personalnego, gospodarczego, oraz plutonu operacyjnego. Oczywiście liczba komend wojewódzkich MO zmieniała się wraz ze zmianami w podziale administracyjnym państwa. Do 1950 r. terytorium Polski dzieliło się na 16 województw, w latach 1950-1975 na 17 województw i pięć miast na prawach województwa, natomiast od 1975 r. w PRL wyróżniano 49 województw i tyleż KW MO. Ponadto istniało wówczas 20 komend miejskich MO, komenda miasta stołecznego Warszawy i 268 komend powiatowych. W latach czterdziestych i pięćdziesiątych struktura organizacyjna jak i liczebność MO ulegała częstym zmianom, obejmującym na przykład kategoryzacje poszczególnych jednostek organizacyjnych czy tworzenie nowych.
Rok
| Wyszczególnienie
| KG MO
| Jednostki terenowe
| Razem
|
1945
| Stan etatowy
| 1425
| 63014
| 64439
|
Stan zatrudnionych
| 934
| 55269
| 56203
|
1946
| Stan etatowy | 1492
| 64964
| 66456
|
Stan zatrudnionych | 1016
| 55242
| 56258
|
1947
| Stan etatowy | 1471
| 46978
| 48449
|
Stan zatrudnionych | 1165
| 49495
| 50660
|
1948
| Stan etatowy | -
| -
| 48256
|
Stan zatrudnionych | -
| -
| 43669
|
1949
| Stan etatowy | 1019
| 43651
| 44670
|
Stan zatrudnionych | 888
| 36813
| 37701
|
Źródło: P. Majer, Milicja Obywatelska 1945-1957.
Geneza, organizacja, działalność, miejsce w aparacie władzy, Olsztyn 2004, s. 123.
Oprac. sierż. szt. dr Piotr Sykut